Khoai Sọ hay Khoai Môn là một thực phẩm rất quen thuộc và được sử dụng chế biến nhiều món ăn. Bên cạch đó, loại khoai này còn được xem như một dược liệu. Có tác dụng giúp chữa tiêu chảy, lỵ; ngăn ngừa suy nhược cơ thể… Cùng Medplus tìm hiểu về dược liệu này nhé!
Thông tin cơ bản
Tên tiếng Việt: Khoai sọ, Khoai môn, Khoai nước, Môn nước, Môn ngọt
Tên khoa học: Colocasia esculenta (L.) Schott
Tên đồng nghĩa: Colocasia antiquorum Schott
Họ: Araceae (Ráy)
Đặc điểm cây
Cây thảo, có thân rễ phình thành củ tròn, phân nhánh.
Lá mọc ốp vào nhau, hình khiên, gốc hình tim lõm sâu, đầu tù hơi nhọn, mép lượn sóng, hai mặt nhẵn, mặt trên bóng, mặt dưới nhạt, gân lá hình chân vịt ở gốc và hình lông chim ở phía trên.
Cụm hoa mọc ở kẽ lá thành bông mo; mo hình ống thuôn, màu lục vàng nhạt, phiến hình mũi mác hẹp có mũi dài gấp 2-3 lần phần ống.
- Trục hoa ngắn hơn mo, gồm 4 phần: phần dưới cùng là hoa cái, tiếp đến phần không sinh sản, rồi đến phần mang hoa đực dài gấp 2 lần phần mang hoa cái, phần trên cùng nhọn không sinh sản.
- Hoa không có bao hoa.
- Hoa đực có nhị dính liền nhau thành cột hình nhiều cạnh; hoa cái có bầu 1 ô.
Quả mọng.
Phân bố, đặc điểm sinh thái
Khoai sọ là loại cây ưa ẩm, ưa sáng và có thể sinh trưởng được trên nhiều loại đất, song tốt nhất là đất pha cát. Cây sống nhiều năm do hệ thống thân củ được sinh ra liên tục hàng năm. Trong khi đó, toàn bộ phần trên mặt đất, sau khi đã hoàn thành chu kỳ dinh dưỡng sẽ bị tàn lại.
Loài khoai sọ trồng ở Việt Nam hiện nay gồm nhiều giống (cultivars). Sự khác biệt giữa các giống bởi những tên gọi khác hản nhau như môn hương, môn riềng, môn đốm, môn tía… Đương nhiên ở mỗi giống khoai sọ này, có những đặc điểm sinh thái cũng như phẩm chất củ cũng khác nhau. Đây cũng là sự đa dạng di truyền trong loài khoai sọ ở Việt Nam.
Bộ phận dùng
Thân củ và lá.
Thành phần hóa học, tính vị
Thành phần hóa học
- Khoai môn chứa nhiều tinh bột, lipid, đường, chất xơ, sinh tố và khoáng chất: Sắt, Canxi và nhiều acid amin.
- Các chất xơ trong khoai giúp tăng hoạt động hấp thu của ruột và tác dụng nhuận tràng chống táo bón.
- Các acid béo chưa no linoleic và linolenic có tác dụng làm hạ huyết áp, giãn mạch, giảm cholesterol máu.
Tác dụng dược lý
Theo tài liệu nước ngoài, dịch ép từ bẹ lá khoai có tác dụng cầm máu, gây se xoắn. Hạt khoai chứa một thành phần có tác dụng kích thích mạnh niêm mạc và đường tiêu hóa.
Tính vị, công năng
- Lá và bẹ lá có vị cay, tính bình, có tác dụng liễm hãn, chỉ tả, tiêu thũng độc.
- Củ có vị ngọt, cay, tính bình, có tác dụng tiêu tích tán kết.
- Hoa khoai sọ có vị cay, tính bình, có tác dụng chỉ thống, chỉ huyết.
Công dụng và những bài thuốc về Khoai Sọ (Khoai Môn)
Công dụng
Các bộ phận của cây khoai sọ đều ăn được. Củ khoai môn luộc ăn chống đói, hoặc nấu canh với rau rút, cua đồng là món ăn ngon. Bẹ lá dùng nấu giấm với cá, ốc, thịt hoặc dùng để muối dưa ăn. Lá và bẹ lá còn dùng làm thức ăn xanh cho lợn.
Trong y học cổ truyền, củ khoai sọ nấu với cá quả, cá diếc ăn có tác dụng điều hòa nội tạng, hạ khí đầy, bổ hư tổn chữa hư lao yếu sức; với rau rút, cua đồng làm dễ ngủ, bớt mỏi mệt; củ khoai sọ thái nhỏ, nấu sôi, lấy nước tắm rửa chữa mẩn ngứa.
Trẻ con bị chốc đầu, chảy nước mủ, dùng củ to giã nát đắp rất tốt. Lá khoai 20 – 30g sắc uống hoặc phối hợp với các vị thuốc khác chữa tâm phiền ở phụ nữ có mang, thai động không yên. Để chữa rắn cắn, mụn nhọt, ong đốt, lấy lá khoai sọ tươi giã nát đắp.
Bài thuốc có Khoai Sọ (Khoai Môn)
1. Chữa tiêu chảy, lỵ
Lá khoai sọ, củ cà rốt mỗi vị 30g; tỏi vài nhánh. Sắc nước uống.
2. Chữa lao hạch
Củ khoai môn 30g, cắt thành lát mỏng, phơi khô nghiền thành bột, chế thành hoàn ngày uống 2 lần mỗi lần 10g với rượu ngọt hoặc nước đun sôi để nguội.
3. Chữa mụn nhọt, đầu đinh
Củ khoai sọ và giấm với lượng bằng nhau, đun sôi luộc chín, lấy ra nghiền nát, đắp tại chỗ.
4. Chữa nôn ra máu
Hoa khoai môn 15 – 20g, nấu với thịt lợn ăn.
5. Chữa bệnh mề đay
Bẹ lá khoai 60g; rễ cây tai chuột (lão thử nhĩ), hồng táo, đường đỏ, mỗi vị 30g. Sắc nước uống. Hoặc dùng bẹ lá khoai sọ tươi nấu với sườn lợn ăn.
6. Thông hầu họng kháng độc
Khoai sọ 15-20g, rễ kỷ tử 50g. Sắc trong 2h, gạn lấy nước trong cho uống ngày 1 lần. Uống liên tục 60 ngày. Dùng cho bệnh nhân bị u bướu vùng hầu họng.
Lời kết
Hy vọng với những thông tin trên, MedPlus sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về một số tác dụng hay về loại dược liệu này!
Lưu ý
- Thông tin dược liệu mang tính chất tham khảo.
- Người bệnh không tự ý áp dụng.
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Nguồn: Tracuuduoclieu Các nguồn tổng hợp uy tín.
Bài viết Khoai Sọ [Khoai Môn] – TOP 5+ bài thuốc chữa bệnh từ khoai sọ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Medplus.vn.
from Thuốc A-Z – Medplus.vn https://ift.tt/2KHxdSr
via gqrds
Nhận xét
Đăng nhận xét